@5posiłkówdziennie
Celiakia to przewlekła choroba autoimmunologiczna, w której spożycie glutenu prowadzi do uszkodzenia błony śluzowej jelita cienkiego. Jedynym skutecznym sposobem leczenia jest ścisła dieta bezglutenowa. Jakie produkty można spożywać, a jakich należy unikać?
Celiakia – istota problemu
Celiakia to choroba o podłożu genetycznym, w której organizm reaguje nieprawidłowo na gluten – białko obecne w pszenicy, życie, jęczmieniu i ich pochodnych. Spożycie glutenu u osób z celiakią prowadzi do zaniku kosmków jelitowych, co skutkuje zaburzeniami wchłaniania składników odżywczych i licznymi dolegliwościami, takimi jak bóle brzucha, biegunki, utrata masy ciała czy anemia.
Ścisła dieta bezglutenowa jest jedyną metodą leczenia, która pozwala odbudować uszkodzone jelita i uniknąć powikłań. Nawet niewielkie ilości glutenu mogą wywołać reakcję organizmu, dlatego konieczne jest dokładne kontrolowanie spożywanych produktów.
Produkty dozwolone w diecie bezglutenowej
Dieta bezglutenowa nie musi być monotonna – istnieje wiele naturalnych produktów, które są całkowicie bezpieczne dla osób z celiakią.
Produkty naturalnie bezglutenowe:
- Warzywa i owoce – wszystkie świeże, suszone i mrożone bez dodatków,
- Mięso, drób, ryby i jaja – w formie naturalnej, bez panierki i marynat,
- Nabiał – mleko, sery, jogurty naturalne, śmietana (bez dodatków zawierających gluten),
- Tłuszcze – masło, oliwa z oliwek, oleje roślinne, smalec,
- Rośliny strączkowe – fasola, soczewica, groch, ciecierzyca, soja,
- Orzechy i nasiona – w naturalnej postaci, bez dodatków i panierki.
Zboża i produkty zbożowe bezglutenowe:
- Ryż – biały, brązowy, dziki,
- Gryka – kasza gryczana, mąka gryczana,
- Proso – kasza jaglana, mąka jaglana,
- Kukurydza – kasza, mąka, skrobia kukurydziana,
- Amarantus, quinoa (komosa ryżowa) – bogate w białko i mikroelementy,
- Mąki bezglutenowe – kokosowa, migdałowa, sojowa, z tapioki, ziemniaczana.
Produkty przetworzone oznaczone jako bezglutenowe:
- Pieczywo, makarony, płatki śniadaniowe – wyprodukowane z certyfikowanych mąk bezglutenowych,
- Wędliny i pasztety – oznaczone jako „bezglutenowe”,
- Słodycze – czekolady, ciastka i batony bezglutenowe,
- Przekąski – chipsy, chrupki, orzechy (jeśli mają odpowiednie oznaczenia).
Produkty zakazane w diecie bezglutenowej
W celiakii należy bezwzględnie unikać produktów zawierających gluten oraz tych, które mogą być nim zanieczyszczone.
Zboża zawierające gluten:
- Pszenica i jej odmiany (orkisz, durum),
- Żyto,
- Jęczmień,
- Pszenżyto.
Produkty z glutenem lub zanieczyszczone glutenem:
- Chleb, bułki, bagietki, rogale i inne pieczywo pszenne lub żytnie,
- Makarony z mąki pszennej lub żytniej,
- Płatki śniadaniowe, otręby i musli zawierające pszenicę, jęczmień lub żyto,
- Kasza manna, kuskus, pęczak, kasza jęczmienna,
- Panierki, ciasta, ciasteczka, pierogi, naleśniki,
- Piwo (z wyjątkiem bezglutenowego),
- Gotowe sosy, zupy instant, buliony – mogą zawierać gluten jako zagęstnik,
- Wędliny, pasztety i konserwy – często mają dodatek mąki pszennej lub glutenu,
- Czekolady, batoniki, lody – jeśli nie są oznaczone jako bezglutenowe,
- Kawa zbożowa – często produkowana z jęczmienia lub żyta.
Unikanie kontaminacji glutenem
Ważnym aspektem diety bezglutenowej jest unikanie przypadkowego spożycia glutenu w wyniku zanieczyszczenia krzyżowego. Może do niego dojść w trakcie przygotowywania posiłków lub przechowywania produktów.
Jak unikać zanieczyszczeń?
- Oddzielne naczynia i sztućce – nie używaj tych samych noży, desek do krojenia i garnków do przygotowywania potraw bezglutenowych i glutenowych,
- Unikanie wspólnych tostera, frytkownicy, desek do krojenia,
- Czytanie etykiet – niektóre produkty mogą zawierać śladowe ilości glutenu, nawet jeśli z pozoru wydają się bezpieczne,
- Zamawianie jedzenia w restauracji – zawsze dopytaj o sposób przygotowania posiłku.
dietę do Ciebie:
Wpisz swój kod pocztowy: Edytuj swój kod

Wsparcie dietetyczne i suplementacja
Ze względu na możliwe niedobory składników odżywczych spowodowane uszkodzeniem jelit, osoby z celiakią powinny zadbać o odpowiednią podaż:
- żelaza (z mięsa, roślin strączkowych, orzechów),
- wapnia i witaminy D (z nabiału, ryb, orzechów),
- witamin z grupy B (z roślin strączkowych, orzechów, jaj),
- błonnika (z owoców, warzyw, bezglutenowych kasz i nasion).
W niektórych przypadkach konieczna może być suplementacja, zwłaszcza w początkowej fazie diety.
Podsumowanie
Dieta bezglutenowa jest kluczowym elementem leczenia celiakii i musi być stosowana przez całe życie. Choć wymaga ścisłej kontroli spożywanych produktów i unikania kontaminacji glutenem, dobrze skomponowana dieta może być pełnowartościowa i urozmaicona. Dzięki szerokiemu wyborowi bezglutenowych alternatyw osoby z celiakią mogą cieszyć się zdrowym i smacznym jedzeniem, unikając przy tym nieprzyjemnych objawów i powikłań choroby.