Dieta FODMAP
Dieta FODMAP zalecana jest jako wsparcie terapii chorób jelitowych, między innymi zespołu jelita drażliwego (IBS) czy zespołu rozrostu bakteryjnego (SIBO).
FODMAP
Dowiedz się więcej o diecie Low IG
- Czym jest dieta FODMAP?
- Dla kogo jest dieta FODMAP?
- Zasady diety FODMAP
- Jak zacząć dietę FODMAP?
- Rola makroskładników w diecie FODMAP
- Produkty w diecie FODMAP
- Sprawdź nasze przepisy dla diety FODMAP
- Dieta FODMAP – efekty
- Przeciwwskazania dla diety FODMAP
- Jakie badania warto wykonać przed rozpoczęciem diety FODMAP?
- Skutki uboczne po stosowaniu diety FODMAP
- Zalety i wady diety FODMAP
Czym jest dieta FODMAP?
Dieta FODMAP, określana też jako low-FODMAP lub L-FODMAP to specjalny plan żywieniowy, który został stworzony w celu łagodzenia objawów zespołu jelita drażliwego (IBS) oraz zespołu rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO), czy innych problemów związanych z jelitami. Skrót “FODMAP” odnosi się do grupy składników pokarmowych, które mogą wywoływać niepożądane dolegliwości jelitoweu niektórych osób. FODMAP to akronim od wywodzącego się z języka angielskiego określenia „Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides And Polyols”, czyli „Fermentujące Oligosacharydy, Disacharydy, Monosacharydy i Poliole”. Związki te stanowią grupę krótkołańcuchowych węglowodanów słabo wchłanianych, szybko fermentujących, o wysokim ciśnieniu osmotycznym.
Do FODMAP zaliczamy:
- ruktozę (obecną w owocach, miodzie lub słodyczach w formie syropu glukozowo-fruktozowego)
- laktozę (występującą w produktach mlecznych)
- ruktany (występujące głównie w pszenicy, czosnku, cebuli)
- galaktany (obecne głównie w roślinach strączkowych)
- poliole (m.in. mannitol, sorbitol, ksylitol używane jako słodziki).
Produkty zawierające duże ilości FODMAP przechodzą w przewodzie pokarmowym do jelit w formie niezmienionej. Dzięki swoim właściwościom osmotycznym przyczyniają się do zwiększonego wchłaniania (absorpcji) wody w jelicie cienkim, co powoduje rozciąganie ściany jelit. Może to wywoływać przykre dolegliwości, takie jak dyskomfort, ból, uczucie przelewania w brzuchu oraz biegunki. Z jelita cienkiego FODMAP wędrują do jelita grubego, gdzie ulegają fermentacji z udziałem naturalnej mikroflory jelit. Powoduje to nagromadzenie nadmiernej ilości gazów, które potęgują ból oraz powodują wzdęcia.
Warto podkreślić, że związki FODMAP u większości zdrowych osób nie powodują tych objawów. Są one jednak kłopotliwe dla osób cierpiących na niektóre choroby układu pokarmowego, takie jak wspomniany zespół jelita drażliwego (IBS) lub nieswoiste choroby zapalne jelit (wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy choroba Leśniowskiego Crohna).
Podstawowe zasady diety FODMAP obejmują unikanie lub ograniczenie spożywania pokarmów bogatych w FODMAP, takich jak niektóre owoce (np. jabłka, gruszki, morele), warzywa (np. cebula, czosnek, łodyżki brokuła), produkty zbożowe zawierające oligosacharydy, produkty mleczne bogate w laktozę (np. mleko, jogurt) oraz słodziki z grupy polioli (np. ksylitol, sorbitol).
Dieta FODMAP jest często stosowana jako wsparcie u osób z IBS, SIBO lub innymi schorzeniami jelitowymi. Przed jej rozpoczęciem zalecane jest skonsultowanie się z lekarzem lub dietetykiem, ponieważ jej wdrożenie może być początkowo trudne. Ponadto, nie każda osoba z dolegliwościami jelitowymi będzie reagowała negatywnie na wszystkie produkty z grupy FODMAP, dlatego ważne jest indywidualne dostosowanie diety do potrzeb danej osoby.
Dla kogo jest dieta FODMAP?
Dieta FODMAP jest szczególnie polecana dla osób cierpiących na zespół jelita drażliwego (IBS), ponieważ może pomóc w łagodzeniu objawów tej choroby, takich jak bóle brzucha, wzdęcia, zaburzenia wypróżniania czy dyskomfort jelitowy. Jednakże nie tylko osoby z IBS mogą korzystać z tej diety. Jest ona również stosowana w przypadku innych schorzeń jelitowych, takich jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna oraz SIBO (zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego).
Ponadto, niektóre osoby doświadczają objawów dyskomfortu jelitowego bez specyficznej diagnozy, ale również mogą skorzystać z diety FODMAP w celu złagodzenia swoich dolegliwości.
Warto jednak pamiętać, że przed rozpoczęciem diety FODMAP zaleca się konsultację z lekarzem lub dietetykiem. Dlaczego? Dieta FODMAP może być dość restrykcyjna i wprowadzenie jej w sposób nieprawidłowy może prowadzić do niedoborów żywieniowych lub innych problemów zdrowotnych. Profesjonalista może pomóc w zaplanowaniu odpowiedniej diety, dostosowanej do indywidualnych potrzeb i preferencji żywieniowych danej osoby. Dlatego też dobrym pomysłem jest odpowiednio skomponowana i dopasowana do potrzeb pacjenta dieta pudełkowa FODMAP.
Zasady diety FODMAP
Dieta FODMAP polega na ograniczeniu spożycia grupy składników odżywczych, które mogą powodować objawy dyskomfortu jelitowego, takie jak wzdęcia, bóle brzucha, biegunki czy zaparcia. Celem diety low-FODMAP jest przede wszystkim poznanie produktów, które mogą nasilać dolegliwości pokarmowe i tych, które są dobrze tolerowane. Na tej podstawie można wprowadzić odpowiednie modyfikacje dietetyczne, które pozwoliłyby na zmniejszenie dolegliwości bez konieczności stosowania restrykcyjnej diety.
Oto podstawowe zasady diety FODMAP:
- Etap 1 – ograniczenie produktów zawierających FODMAP – trwa on od 2 do 6 tygodni i polega na usunięciu z jadłospisu produktów zawierających wysokie ilości FODMAP i zastąpieniu ich tymi o niskiej zawartości FODMAP.
- Etap 2 – ponowne wprowadzenie do diety produktów zawierających FODMAP – trwa on od 8 do 12 tygodni i polega na ponownym, stopniowym wprowadzaniu do diety produktów bogatych w FODMAP. Zgodnie z zaleceniami należy włączać 1 nowy produkt co 3 dni, aby skutecznie monitorować swoje samopoczucie. Obserwacje warto zapisywać w dzienniczku żywieniowym, który ułatwi wyciągnięcie wniosków na koniec diety.
- Etap 3 – dopasowanie (personalizacja) diety do potrzeb pacjenta – celem tego etapu jest stworzenie modelu diety, która będzie mogła być stosowana przez dłuższy czas, umożliwiając zmniejszenie liczby ograniczeń żywieniowych. Do diety można wprowadzić wszystkie produkty, które w poprzednim etapie zostały zidentyfikowane jako niedające uciążliwych objawów. Produkty dające dolegliwości można wyeliminować lub spróbować ponownie włączać do diety w niewielkich ilościach, aby ocenić, czy ich tolerancja się nie zmieniła.
Ważne jest również, aby podczas stosowania diety FODMAP skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, aby upewnić się, że dieta jest odpowiednio zbilansowana pod względem składników odżywczych i nie prowadzi do niedoborów żywieniowych.
Jak zacząć dietę FODMAP?
Rozpoczęcie diety FODMAP wymaga pewnego planowania i zrozumienia zasad. Oto kilka kroków, które warto podjąć, aby rozpocząć dietę FODMAP w prawidłowy sposób:
- Zdobądź informacje: Zapoznaj się z założeniami diety FODMAP i postaraj się zrozumieć, jakie produkty zawierają wysokie ilości FODMAP, dlaczego i które produkty są zalecane w trakcie eliminacji.
- Skonsultuj się z profesjonalistą: Przed rozpoczęciem diety FODMAP warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, aby upewnić się, że dieta będzie odpowiednia dla Twojego stanu zdrowia oraz aby uzyskać wsparcie i wskazówki dotyczące realizacji planu.
- Planuj: Zrób listę produktów spożywczych, które można jeść na diecie FODMAP oraz tych, których należy unikać. Możesz skorzystać z dostępnych online list lub książek na temat diety FODMAP.
- Rozpocznij od etapu eliminacji: Przejdź na dietę wykluczającą produkty zawierające FODMAP przez określony czas, zwykle przez 2-6 tygodni. Podczas tego okresu unikaj zawierających wysokie ilości FODMAP produktów spożywczych i skup się na jedzeniu posiłków o niskiej zawartości FODMAP.
- Monitoruj swoje objawy: Bądź świadomy swoich objawów i zanotuj, jak reaguje Twój organizm na nową dietę. Jeśli zauważysz poprawę lub zmiany w swoich objawach, zapisz je.
- Ponowne wprowadzenie produktów do diety: Po okresie eliminacji zacznij ponownie wprowadzać produkty z większą zawartością FODMAP do swojej diety jeden po drugim. Monitoruj, jak Twoje ciało reaguje na każdą grupę i zapisz swoje obserwacje.
- Dopasuj swoją dietę: Na podstawie swoich obserwacji i reakcji organizmu dostosuj swoją dietę, eliminując lub ograniczając spożycie tych produktów, które wywołują u Ciebie niepożądane objawy.
- Kontynuuj monitorowanie: Przestrzegaj zaktualizowanej diety FODMAP i nadal monitoruj swoje objawy, dostosowując dietę w miarę potrzeb.
- Rozważ wsparcie grupy: Doświadczenia z dietą FODMAP mogą być różne dla różnych osób. Rozważ dołączenie do forum online, gdzie możesz dzielić się doświadczeniami i uzyskiwać wsparcie od innych osób, które również stosują tę dietę.
Pamiętaj, że kluczową częścią diety FODMAP jest indywidualne dostosowanie diety do swoich własnych potrzeb i reakcji organizmu. To, co działa u kogoś, nie musi sprawdzać się u Ciebie.
Dlaczego warto przejść na dietę FODMAP?
Istnieje kilka powodów, dla których warto rozważyć przejście na dietę FODMAP, zwłaszcza dla osób cierpiących na zespół jelita drażliwego (IBS) lub inne problemy związane z układem pokarmowym:
- Łagodzenie objawów IBS: Dieta FODMAP jest powszechnie stosowana jako terapia żywieniowa dla osób z zespołem jelita drażliwego. Ograniczając spożycie fermentowanych węglowodanów, dieta ta może pomóc w zmniejszeniu dolegliwości związanych z IBS, takich jak bóle brzucha, wzdęcia, biegunki i zaparcia.
- Łagodzenie objawów SIBO: Poprzez ograniczenie fermentowanych węglowodanów, dieta FODMAP ma na celu zmniejszenie namnażania się bakterii w jelicie cienkim.
- Indywidualne dostosowanie: Dieta FODMAP pozwala na indywidualne dopasowanie do potrzeb i reakcji organizmu. Poprzez testowanie poszczególnych grup FODMAP, osoby stosujące tę dietę mogą ustalić, które składniki są dla nich problematyczne i jakie produkty mogą spożywać bez dolegliwości.
- Zwiększenie świadomości żywieniowej: Stosowanie diety FODMAP wymaga świadomego planowania posiłków i śledzenia reakcji organizmu na różne składniki. Dzięki temu osoba stosująca dietę może lepiej zrozumieć, jakie produkty są dla niej korzystne, a których należy unikać.
- Poprawa jakości życia: Dla osób cierpiących na IBS, SIBO lub inne problemy związane z układem pokarmowym, objawy jelitowe mogą być uciążliwe i znacząco wpływać na jakość życia. Przejście na dietę FODMAP może pomóc w łagodzeniu uciążliwych symptomów i poprawie samopoczucia oraz komfortu życia.
Alternatywa dla leków: Niektóre osoby preferują podejście żywieniowe jako metodę łagodzenia objawów, zamiast stosowania leków. Dieta FODMAP może być skuteczną alternatywą dla niektórych osób, pozwalając im kontrolować swoje objawy poprzez zmiany w diecie.
OPINIE KLIENTÓW
Opinie klientów o
diecie FODMAP
Czym wyróżnia się dieta FODMAP na tle pozostałych diet?
Rola makroskładników w diecie FODMAP
Makroskładniki, czyli białka, węglowodany i tłuszcze, odgrywają istotną rolę w diecie FODMAP, podobnie jak w innych modelach żywienia. Jednak w diecie FODMAP szczególne znaczenie mają węglowodany, ponieważ to one są głównym obszarem, który jest regulowany w celu łagodzenia objawów zespołu jelita drażliwego (IBS), SIBO i innych problemów jelitowych. Oto jakie jest znaczenie makroskładników w diecie FODMAP:
- Węglowodany 45-60% dziennej energii: W diecie FODMAP kluczowe znaczenie mają fermentowalne węglowodany, czyli te, które mogą prowadzić do objawów IBS u niektórych osób. Ograniczenie spożycia fermentowanych węglowodanów, takich jak np. fruktany (np. zawarte w cebuli, czosnku) czy laktoza (np. w mleku, jogurcie), jest podstawowym celem diety FODMAP. Jednakże nie wszystkie węglowodany są ograniczane w diecie FODMAP – wciąż istnieją źródła węglowodanów zawierające niewielkie ilości FODMAP, które mogą być spożywane.
- Białka 15-20% dziennej energii: Białka są ważnym składnikiem diety, jednak nie mają one bezpośredniego związku z objawami IBS. W diecie FODMAP zaleca się spożywanie białek pochodzenia roślinnego (np. określone ilości tofu naturalnego pochodzenia) oraz zwierzęcego (np. mięso, ryby, jaja), unikając jedynie produktów, które mogą zawierać wysokie ilości fermentowanych węglowodanów (np. fasola jaś lub ciecierzyca – dozwolona w ilości do 20 g na dzień).
- Tłuszcze 25-35% dziennej energii: Tłuszcze również są ważnym składnikiem diety, ale nie mają one bezpośredniego wpływu na objawy IBS. W diecie FODMAP zaleca się spożywanie zdrowych tłuszczów, takich jak te zawarte w olejach roślinnych, orzechach, nasionach oraz tłustych rybach. Jednakże należy unikać tłustych potraw lub sosów, które mogą nasilać dolegliwości.
Choć makroskładniki odgrywają ważną rolę w diecie FODMAP, to głównym celem tej diety jest kontrola spożycia fermentowanych węglowodanów, które mogą powodować objawy zespołu jelita drażliwego. Dlatego w diecie FODMAP należy skupić się na wybieraniu źródeł węglowodanów o niskiej zawartości FODMAP, równocześnie dbając o zrównoważone spożycie białek i tłuszczów.
Produkty w diecie FODMAP
Dobrze zbilansowana dieta FODMAP uwzględnia głównie produkty spożywcze o niskiej zawartości FODMAP. Warto więc wiedzieć, które produkty zawierają ich duże ilości, aby wykluczyć je z diety.
Zacznijmy od węglowodanów, a więc głównego źródła FODMAP w diecie:
| Kategoria | Wysoka zawartość FODMAP Tych produktów należy unikać | Niska zawartość FODMAP Te produkty są dozwolone |
| Owoce | Jabłka, śliwki, wiśnie, gruszki, brzoskwinie, morele, nektarynki, mango, arbuz, grejpfruty, winogrona, awokado w ilości do 20 g na dzień, daktyle, jeżyny, porzeczki, owoce suszone, rodzynki, owoce z puszki w syropie. | Pomarańcze, truskawki, cytryny, limonki, banany w ograniczonej ilości, mandarynki, melony, jagody, borówki, maliny, porzeczki, kiwi, ananas, papaja, rabarbar. |
| Warzywa | Suszona fasola, groch, soczewica, soja, cebula, szalotka, czosnek, kapusta, łodyżki brokuła, karczochy, kalafior, kukurydza, groszek, szparagi, rośliny strączkowe, groszek cukrowy, buraki, niektóre rodzaje kapusty, seler naciowy, por. | Seler korzeniowy, marchew, pasternak, pietruszka, ziemniaki, słodkie ziemniaki, dynia w ograniczonych ilościach, pomidor, brukselka, szpinak, sałata, papryka zielona, edamame, rzepa, ogórek, cukinia, kabaczek, bakłażan, ciecierzyca, papryka, fasolka szparagowa, kapusta pekińska, szczypiorek cienki, dymka zielone części, świeże zioła, kiełki fasoli, lucerny, soi, koper włoski, imbir, jarmuż, liście pora, oliwki. |
| Nabiał | Sery miękkie, serek wiejski, brie, ser topiony, mleko krowie, owcze, kozie, śmietana, jogurt, maślanka, lody, produkty sojowe, mleczko kokosowe w określonej ilości (w zależności od składu), pudding, margaryna. | Twarde sery, w tym cheddar, brie, feta, mozzarella, camembert, szwajcarski, parmezan, mleko bezlaktozowe, mleko owsiane, mleko ryżowe, jogurty bez laktozy, sery żółte, mleko migdałowe, masło, jaja, tofu. |
| Mięso i ryby | Marynowane i przetworzone mięsa. | Każde nieprzetworzone mięso: kurczak, indyk, wołowina, wieprzowina, baranina, ryby: łosoś, dorsz, łupacz, pstrąg, tuńczyk w puszce, owoce morza: krab, homar, krewetki, omułki, ostrygi. |
| Produkty zbożowe, ziarna, orzechy | Pszenica (chleb, płatki pszenne, bułki, makarony, kuskus, ciastka, bułka tarta), jęczmień, żyto, otręby, orzechy nerkowca, pistacje. | Pieczywo i produkty z mąki owsianej, gryczanej, ryżowej, kukurydzianej, ziemniaczanej, bezglutenowe, kasza gryczana, ryż biały i brązowy, płatki owsiane, migdały, kokos, orzeszki ziemne, chipsy ziemniaczane, małe ilości ziarna sezamu i słonecznika, orzechów włoskich. |
| Pozostałe | grzyby (z wyjątkiem boczniaków), miód; ksylitol, sorbitol, fruktoza i syrop glukozowo-fruktozowy, syrop z agawy, gumy do żucia, piwo, wino (więcej niż 1 jednostka), rum, napoje bezcukrowe np. dietetyczna cola, inulina (jako suplement lub dodatek do żywności). | cukier, herbata, kawa (nie więcej niż 1 filiżanka), syrop klonowy, woda, w zależności od składu: marmolada, dżem truskawkowy, masło orzechowe. |
Źródło: Centrum Gastrologiczno-Hepatologiczne we Wrocławiu [4]
Zestawienie produktów spożywczych ze względu na wysoką i niską zawartość FODMAP:
| Kategoria | Wysoka zawartość FODMAP Tych produktów należy unikać | Niska zawartość FODMAP Te produkty są dozwolone |
| Owoce | Jabłka, śliwki, wiśnie, gruszki, brzoskwinie, morele, nektarynki, mango, arbuz, grejpfruty, winogrona, awokado w ilości do 20 g na dzień, daktyle, jeżyny, porzeczki, owoce suszone, rodzynki, owoce z puszki w syropie. | Pomarańcze, truskawki, cytryny, limonki, banany w ograniczonej ilości, mandarynki, melony, jagody, borówki, maliny, porzeczki, kiwi, ananas, papaja, rabarbar. |
| Warzywa | Suszona fasola, groch, soczewica, soja, cebula, szalotka, czosnek, kapusta, łodyżki brokuła, karczochy, kalafior, kukurydza, groszek, szparagi, rośliny strączkowe, groszek cukrowy, buraki, niektóre rodzaje kapusty, seler naciowy, por. | Seler korzeniowy, marchew, pasternak, pietruszka, ziemniaki, słodkie ziemniaki, dynia w ograniczonych ilościach, pomidor, brukselka, szpinak, sałata, papryka zielona, edamame, rzepa, ogórek, cukinia, kabaczek, bakłażan, ciecierzyca, papryka, fasolka szparagowa, kapusta pekińska, szczypiorek cienki, dymka zielone części, świeże zioła, kiełki fasoli, lucerny, soi, koper włoski, imbir, jarmuż, liście pora, oliwki. |
| Nabiał | Sery miękkie, serek wiejski, brie, ser topiony, mleko krowie, owcze, kozie, śmietana, jogurt, maślanka, lody, produkty sojowe, mleczko kokosowe w określonej ilości (w zależności od składu), pudding, margaryna. | Twarde sery, w tym cheddar, brie, feta, mozzarella, camembert, szwajcarski, parmezan, mleko bezlaktozowe, mleko owsiane, mleko ryżowe, jogurty bez laktozy, sery żółte, mleko migdałowe, masło, jaja, tofu. |
| Mięso i ryby | Marynowane i przetworzone mięsa. | Każde nieprzetworzone mięso: kurczak, indyk, wołowina, wieprzowina, baranina, ryby: łosoś, dorsz, łupacz, pstrąg, tuńczyk w puszce, owoce morza: krab, homar, krewetki, omułki, ostrygi. |
| Produkty zbożowe, ziarna, orzechy | Pszenica (chleb, płatki pszenne, bułki, makarony, kuskus, ciastka, bułka tarta), jęczmień, żyto, otręby, orzechy nerkowca, pistacje. | Pieczywo i produkty z mąki owsianej, gryczanej, ryżowej, kukurydzianej, ziemniaczanej, bezglutenowe, kasza gryczana, ryż biały i brązowy, płatki owsiane, migdały, kokos, orzeszki ziemne, chipsy ziemniaczane, małe ilości ziarna sezamu i słonecznika, orzechów włoskich. |
| Pozostałe | grzyby (z wyjątkiem boczniaków), miód; ksylitol, sorbitol, fruktoza i syrop glukozowo-fruktozowy, syrop z agawy, gumy do żucia, piwo, wino (więcej niż 1 jednostka), rum, napoje bezcukrowe np. dietetyczna cola, inulina (jako suplement lub dodatek do żywności). | cukier, herbata, kawa (nie więcej niż 1 filiżanka), syrop klonowy, woda, w zależności od składu: marmolada, dżem truskawkowy, masło orzechowe. |
Źródło: Centrum Gastrologiczno-Hepatologiczne we Wrocławiu [4]
Jadłospis
Produkty i dania z poniższej listy mogą stać się inspiracją do komponowania posiłków zgodnie z zasadami diety FODMAP. Oto przykładowe menu FODMAP:
Sprawdź nasze przepisy dla diety FODMAP
Dieta FODMAP – efekty
Dieta FODMAP może przynieść różne efekty w zależności od osoby oraz od stopnia restrykcji w diecie. Oto kilka możliwych efektów diety FODMAP:
- Łagodzenie objawów IBS: Jednym z głównych celów diety FODMAP jest łagodzenie objawów zespołu jelita drażliwego (IBS), takich jak bóle brzucha, wzdęcia, biegunki i zaparcia. U niektórych osób stosowanie diety FODMAP może skutkować znacznym zmniejszeniem tych objawów, co wpływa na poprawę komfortu życia.
- Poprawa samopoczucia jelitowego: Nawet jeśli nie została postawiona diagnoza zespołu jelita drażliwego, niektóre osoby mogą odczuwać dyskomfort jelitowy lub wzdęcia po spożyciu niektórych pokarmów. Dla tych osób dieta FODMAP może przynieść ulgę poprzez eliminację lub ograniczenie spożycia produktów zawierających wysokie ilości FODMAP.
- Poprawa funkcjonowania jelit i ulga w SIBO: U niektórych osób stosowanie diety FODMAP może pomóc w poprawie funkcjonowania jelit poprzez zmniejszenie stanu zapalnego lub regulację flory bakteryjnej jelit.
- Zmniejszenie wzdęć i dyskomfortu brzucha: Spożywanie produktów bogatych w FODMAP może prowadzić do gromadzenia gazów w jelitach i wzdęć. Ograniczenie tych produktów w diecie może pomóc w zmniejszeniu wzdęć i dyskomfortu brzucha.
Ważne jest zauważenie, że efekty diety FODMAP mogą być różne dla różnych osób. Niektórzy pacjenci mogą odczuć znaczną poprawę swojego stanu zdrowia, podczas gdy u innych efekty mogą być mniej widoczne. Ponadto, niektóre osoby mogą reagować na konkretne składniki FODMAP silniej niż inne.
Przeciwwskazania dla diety FODMAP
Dieta FODMAP może być korzystna dla wielu osób cierpiących na zespół jelita drażliwego (IBS), SIBO i inne problemy związane z układem pokarmowym. Jednakże istnieją pewne przeciwwskazania i czynniki, które mogą sprawić, że dieta ta nie będzie odpowiednia dla wszystkich. Oto kilka przeciwwskazań dla diety FODMAP:
- Niedobory żywieniowe: Dieta FODMAP może być restrykcyjna i prowadzić do niedoborów składników odżywczych, takich jak wapń, błonnik, żelazo, witaminy z grupy B, witamina D czy naturalne przeciwutleniacze (antyoksydanty). Dlatego osoby z istniejącymi niedoborami żywieniowymi lub ryzykiem ich wystąpienia mogą nie być odpowiednie kandydatami do stosowania diety FODMAP bez odpowiedniego nadzoru medycznego.
- Osoby z zaburzeniami odżywiania: Osoby z zaburzeniami odżywiania, takimi jak ortoreksja czy bulimia, mogą mieć trudności w stosowaniu diety FODMAP ze względu na jej restrykcyjny charakter i skupienie się na jedzeniu określonych grup produktów.
- Nieprawidłowe nawyki żywieniowe: Osoby, które mają tendencje do nieregularnych lub niezdrowych nawyków żywieniowych, mogą mieć trudności w dostosowaniu się do diety FODMAP i utrzymaniu jej przez dłuższy czas. Dieta ta wymaga planowania i świadomego wyboru pokarmów.
- Osoby z innymi schorzeniami lub alergiami pokarmowymi: Istnieją inne schorzenia jelitowe, takie jak np. celiakia, które mogą wymagać innej diety niż dieta FODMAP. Ponadto osoby z alergiami pokarmowymi mogą mieć ograniczone możliwości wyboru spożywanych pokarmów, co może sprawić, że dieta FODMAP będzie trudna do stosowania.
- Dzieci, kobiety w ciąży i karmiące piersią: Stosowanie diety FODMAP u dzieci, kobiet w ciąży i karmiących piersią wymaga szczególnej ostrożności i nadzoru medycznego. W przypadku dzieci dieta ta może prowadzić do niedoborów żywieniowych lub zaburzeń wzrostu i rozwoju. Dla kobiet w ciąży i karmiących piersią istnieje również ryzyko niedoborów składników odżywczych, które mogą wpływać na zdrowie matki i dziecka.
Jakie badania warto wykonać przed rozpoczęciem diety FODMAP?
Przed rozpoczęciem diety FODMAP zaleca się przeprowadzenie kilku badań i konsultacji ze specjalistami, aby upewnić się, że dieta ta będzie dopasowana do stanu zdrowia i że zostanie przeprowadzona w sposób bezpieczny i skuteczny. Oto kilka zalecanych kroków przed rozpoczęciem diety FODMAP:
- Konsultacja z lekarzem: Rozpoczęcie diety FODMAP zaleca się rozpocząć od konsultacji z lekarzem gastroenterologiem, szczególnie jeśli istnieją problemy zdrowotne, takie jak zaburzenia jelitowe, choroby metaboliczne czy inne schorzenia, które mogą wpłynąć na odpowiedź organizmu na dietę. Lekarz może również zalecić odpowiednie badania diagnostyczne lub skierować do innego specjalisty w celu oceny stanu zdrowia.
- Badania krwi: W zależności od indywidualnych potrzeb i istniejących problemów zdrowotnych, lekarz może zalecić wykonanie badań krwi, takich jak morfologia, badania na obecność alergii pokarmowych, badania metaboliczne czy ocena poziomu witamin i minerałów.
- Konsultacja z dietetykiem: Wskazane jest skonsultowanie się z dietetykiem lub specjalistą ds. żywienia przed rozpoczęciem diety FODMAP. Dietetyk może pomóc w zaplanowaniu odpowiedniej diety, dostosowanej do indywidualnych potrzeb, preferencji żywieniowych oraz ewentualnych ograniczeń zdrowotnych. Jeśli nie czujesz się na siłach do samodzielnego przygotowywania posiłków, postaw na catering dietetyczny, który dobierze dla Ciebie dietę pudełkową FODMAP.
- Monitorowanie objawów: Jeśli obecne są objawy związane z układem pokarmowym, warto prowadzić dziennik żywieniowy i zapisywać, jak organizm reaguje na spożywane pokarmy. To może dostarczyć przydatnych informacji dla lekarza i dietetyka przy planowaniu diety FODMAP.
Pomocne w ustaleniu przyczyn złego samopoczucia może być wykonanie pełnej diagnostyki układu pokarmowego obejmującej: test oddechowy na obecność Helicobacter Pylori, gastroskopię, kolonoskopię, USG jamy brzusznej, test wodorowy w kierunku SIBO, pH-metrię gardła oraz pH-metrię przełyku.
Podsumowując, przed rozpoczęciem diety FODMAP warto skonsultować się z lekarzem i dietetykiem oraz wykonać odpowiednie badania, aby upewnić się, że dieta ta będzie bezpieczna i skuteczna.
dietę do Ciebie:
Wpisz swój kod pocztowy: Edytuj swój kod
Skutki uboczne po stosowaniu diety FODMAP
Choć dieta FODMAP może przynosić ulgę w przypadku objawów zespołu jelita drażliwego (IBS) i innych problemów związanych z układem pokarmowym, może również wiązać się z pewnymi skutkami ubocznymi. Niektóre z możliwych skutków ubocznych po zastosowaniu diety FODMAP to:
- Zmiany w mikrobiomie jelit: Dieta FODMAP może wpływać na skład i różnorodność mikrobiomu jelitowego. Ograniczenie spożycia fermentowanych węglowodanów może zmienić populację bakteryjną w jelitach, co może prowadzić do zmian w procesach trawiennych i metabolizmie.
- Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej: Dieta FODMAP prowadzi do zmian w ilości i rodzaju spożywanych węglowodanów, co może wpływać na wchłanianie wody i elektrolitów w jelitach. Może to prowadzić do biegunki lub zaparć oraz do utraty elektrolitów, takich jak potas, magnez czy sód.
- Ryzyko niedoborów składników odżywczych: Ograniczenie spożycia niektórych grup pokarmów, takich jak warzywa, owoce, nabiał czy produkty zbożowe może prowadzić do ryzyka niedoborów składników odżywczych, takich jak błonnik, wapń, witaminy z grupy B i inne. Dlatego ważne jest, aby prowadzić dietę FODMAP pod nadzorem lekarza lub dietetyka i odpowiednio uzupełniać braki żywieniowe.
- Zaburzenia trawienne: Dla niektórych osób ograniczenie spożycia fermentowanych węglowodanów może prowadzić do nieprawidłowości w procesach trawiennych, takich jak bóle brzucha i zatwardzenie.
- Zmiany konsystencji stolca: Dieta FODMAP może wpływać na konsystencję i częstotliwość wypróżnień. Niektóre osoby mogą doświadczać zaparć w zależności od reakcji organizmu na zmiany w diecie.
Warto zauważyć, że skutki uboczne mogą być różne dla różnych osób, a nie każda osoba doświadcza tych problemów podczas stosowania diety FODMAP.
OPINIE KLIENTÓW
Dostarczyliśmy już dla
Was ponad 4 miliony
posiłków
Zalety i wady diety FODMAP
Dieta FODMAP wykazuje pozytywny wpływ na zdrowie u wielu pacjentów cierpiących z powodu dolegliwości jelitowych. Jednak jak każda dieta może mieć również swoje wady. Warto przyjrzeć się jej aspektom, aby wybrać, co dla nas najlepsze.
| Zalety diety FODMAP | Wady diety FODMAP |
| Pomaga łagodzić objawy IBS, SIBO, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, choroby Leśniowskiego-Crohna | Może prowadzić do niedoborów niektórych składników odżywczych. |
| Dopasowana do potrzeb osób z dolegliwościami jelitowymi | Skomplikowana i wymagająca ścisłego planowania |
| Umożliwia identyfikację problematycznych pokarmów | Może prowadzić do zmian w naturalnej mikroflorze jelitowej |
| Może poprawić jakość życia osób z problemami jelitowymi | Może powodować zaburzenia trawienne u niektórych osób |
| Jest skutecznym wsparciem terapii farmakologicznej zalecanej przez lekarza | Może prowadzić do zmian konsystencji stolca |
| Daje kontrolę nad dietą i objawami | Może być trudna do stosowania w niektórych sytuacjach, np. podczas spotkań towarzyskich lub wyjść do restauracji |
Warto zauważyć, że zalety i wady diety FODMAP mogą być różnie postrzegane w zależności od indywidualnych potrzeb i doświadczeń każdej osoby.
Najczęściej zadawane pytania
źródła
- NCEŻ, Siuba-Strzelińska M., Dieta FODMAP – zasady i zastosowanie, https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/dieta-fodmap-zasady-i-zastosowanie/ [dostęp 25.03.2024]
- NCEŻ, Kaczorek M., Zespół jelita nadwrażliwego IBS cz. 2 – zalecenia żywieniowe, znaczenie probiotykoterapii i diety low-FODMAP, https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/choroby-ukladu-pokarmowego/zespol-jelita-nadwrazliwego-ibs-cz-2-zalecenia-zywieniowe-znaczenie-probiotykoterapii-i-diety-low-fodmap/ [dostęp 25.03.2024]
- NCEŻ, Stróżyk A., SIBO – definicja, diagnostyka, leczenie, dieta, https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/choroby-ukladu-pokarmowego/sibo-definicja-diagnostyka-leczenie-dieta/ [dostęp 25.03.2024]
- Centrum Gastrologiczno-Hepatologiczne we Wrocławiu, https://centrumgh.pl/wp-content/uploads/2021/01/FODMAP-do-druku.pdf [dostęp 26.03.2024]
