Czy dieta zgodna z grupą krwi ma naukowe podstawy?

Dieta zgodna z grupą krwi to jeden z najgłośniejszych trendów żywieniowych ostatnich dekad. Jej zwolennicy twierdzą, że rodzaj spożywanego jedzenia powinien być dopasowany do grupy krwi, co ma sprzyjać zdrowiu, szczupłej sylwetce i długowieczności. Ale czy rzeczywiście istnieją naukowe podstawy dla takiego podejścia? Sprawdźmy, co na ten temat mówi medycyna i dietetyka.

Skąd wzięła się dieta zgodna z grupą krwi?

Koncepcję tej diety spopularyzował amerykański naturopata Peter J. D’Adamo w latach 90. XX wieku. W swojej książce „Eat Right 4 Your Type” przedstawił teorię, że każda grupa krwi odpowiada innemu etapowi ewolucji człowieka i powinna być związana z odmiennym stylem odżywiania:

• grupa 0 – miała być „grupą łowcy”, wymagającą dużej ilości mięsa i białka zwierzęcego,
  
• grupa A – „rolnik”, najlepiej czujący się na diecie roślinnej, bogatej w warzywa i zboża,
  
• grupa B – „nomada”, mogący spożywać nabiał, mięso i warzywa w większej różnorodności,
  
• grupa AB – „mieszaniec”, z dietą łączącą elementy jadłospisu grupy A i B.
  

D’Adamo zakładał, że określone produkty mogą powodować niekorzystne reakcje w organizmie w zależności od grupy krwi, np. aglutynację czerwonych krwinek, co miałoby prowadzić do chorób.

Założenia diety – na czym polega?

Dieta zgodna z grupą krwi opiera się na eliminacji produktów uznanych za „niezgodne” z daną grupą. Przykładowo:

• osoby z grupą krwi 0 powinny unikać nabiału i produktów zbożowych,
  
• osoby z grupą krwi A – ograniczać mięso,
  
• osoby z grupą krwi B – unikać kurczaka, kukurydzy czy pomidorów,
  
• osoby z grupą krwi AB – unikać czerwonego mięsa i fasoli.
  

Według autora przestrzeganie tych zasad ma prowadzić do poprawy zdrowia, zwiększenia energii i zmniejszenia ryzyka chorób przewlekłych.

Brak naukowych podstaw – co mówią badania?

Choć dieta zgodna z grupą krwi zdobyła dużą popularność w mediach i literaturze popularnej, środowisko naukowe od początku podchodziło do niej sceptycznie. Główne zarzuty dotyczą braku dowodów na to, że grupa krwi ma jakikolwiek wpływ na metabolizm i reakcję organizmu na określone produkty.

Najważniejsze fakty:

• nie istnieją wiarygodne badania kliniczne, które potwierdzałyby korzyści zdrowotne wynikające z dopasowania jadłospisu do grupy krwi,
  
• w 2013 roku naukowcy z Uniwersytetu w Toronto przeprowadzili metaanalizę ponad 1400 badań dotyczących tego tematu i nie znaleźli dowodów potwierdzających skuteczność diety zgodnej z grupą krwi,
  
• w 2014 roku opublikowano badanie z udziałem 1455 osób, które również nie wykazało, by stosowanie diety dopasowanej do grupy krwi miało szczególne korzyści dla zdrowia metabolicznego.
  

Wniosek jest jasny: teoria D’Adamo nie ma potwierdzenia naukowego.

Dlaczego ludzie czują się lepiej na tej diecie?

Mimo braku dowodów wiele osób twierdzi, że stosując dietę zgodną z grupą krwi, poprawiło swoje zdrowie czy sylwetkę. Skąd to zjawisko?

Można to tłumaczyć kilkoma czynnikami:

• efekt placebo – sama wiara w skuteczność diety poprawia samopoczucie,
  
• ograniczenie przetworzonej żywności – wszystkie wersje tej diety promują świeże produkty, warzywa i unikanie fast foodów,
  
• większa świadomość żywieniowa – osoby stosujące tę dietę często zwracają większą uwagę na regularność posiłków i jakość jedzenia,
  
• redukcja kalorii – eliminacja niektórych grup produktów (np. słodyczy czy dań mącznych) może prowadzić do spadku masy ciała niezależnie od grupy krwi.
  

Innymi słowy: pozytywne efekty wynikają raczej z ogólnej poprawy jakości diety, a nie z jej dopasowania do grupy krwi.

Czy dieta zgodna z grupą krwi może być niebezpieczna?

Choć stosowanie tej diety rzadko wiąże się z poważnym zagrożeniem, może nieść pewne ryzyko:

• ryzyko niedoborów – np. osoby z grupą A eliminujące mięso bez odpowiedniego planu mogą mieć niedobór żelaza czy witaminy B12,
  
• niepotrzebne restrykcje – eliminowanie wielu produktów bez realnych wskazań zdrowotnych może prowadzić do monotonii i trudności w utrzymaniu diety,
  
• fałszywe poczucie bezpieczeństwa – osoby mogą wierzyć, że przestrzeganie diety zgodnej z grupą krwi chroni je przed chorobami, zaniedbując inne ważne zasady zdrowego stylu życia.
  

Co naprawdę ma znaczenie w diecie?

Zamiast kierować się grupą krwi, warto bazować na zaleceniach potwierdzonych naukowo. Najlepiej przebadane wzorce żywieniowe to:

• dieta śródziemnomorska – bogata w warzywa, owoce, ryby, oliwę z oliwek, orzechy i pełne ziarna,
  
• dieta DASH – opracowana w celu kontroli nadciśnienia, oparta na warzywach, owocach, produktach pełnoziarnistych, chudym białku i ograniczeniu soli,
  
• dieta roślinna – redukująca ilość produktów zwierzęcych i oparta na różnorodnych roślinach, co sprzyja zdrowiu serca i jelit.
  

Wszystkie te modele mają solidne podstawy naukowe i udowodnione korzyści dla zdrowia.

Dlaczego teoria diety zgodnej z grupą krwi wciąż jest popularna?

Mimo braku dowodów dieta D’Adamo nadal ma wielu zwolenników. Przyczyn jest kilka:

• prosty podział – łatwo zapamiętać, które produkty „są dozwolone”, a które „zakazane”,
  
• indywidualizacja – ludzie lubią poczucie, że dieta jest „szyta na miarę”, nawet jeśli podstawy naukowe są wątpliwe,
  
• marketing – książki, poradniki i strony internetowe od lat promują ten model, budując wokół niego społeczność,
  
• poszukiwanie alternatyw – osoby, które nie odniosły sukcesu na innych dietach, szukają nowych rozwiązań.
  

Podsumowanie

Dieta zgodna z grupą krwi to przykład modnego trendu, który zyskał popularność mimo braku naukowych podstaw. Badania pokazują, że grupa krwi nie ma wpływu na to, jak organizm reaguje na konkretne produkty. Ewentualne korzyści wynikają raczej z ogólnej poprawy jakości odżywiania i ograniczenia przetworzonej żywności niż z samego dopasowania do grupy krwi.

Wnioski końcowe

• Brak dowodów naukowych potwierdzających skuteczność diety zgodnej z grupą krwi.
  
• Zdrowa dieta powinna opierać się na różnorodności, warzywach, owocach, produktach pełnoziarnistych i ograniczeniu żywności wysoko przetworzonej.
  
• Jeżeli ktoś dobrze czuje się na diecie zgodnej z grupą krwi, może ją stosować, o ile jest zbilansowana i nie prowadzi do niedoborów.
  
• Warto jednak pamiętać, że skuteczne i bezpieczne sposoby na zdrowie i szczupłą sylwetkę mają solidne podstawy naukowe – i nie zależą od tego, jaką grupę krwi posiadamy.