Dieta przy boreliozie – co warto włączyć do jadłospisu?

Borelioza to wielonarządowa choroba zakaźna wywoływana przez krętki Borrelia burgdorferi, przenoszone przez kleszcze. Może przebiegać z objawami skórnymi, stawowymi, neurologicznymi, a nawet kardiologicznymi. Jej leczenie jest złożone, często długotrwałe i obejmuje intensywną antybiotykoterapię. Wspomaganie organizmu odpowiednią dietą jest niezwykle istotne, ponieważ żywienie wpływa na odporność, poziom stanu zapalnego i zdolność organizmu do regeneracji. Jak więc powinna wyglądać dieta przy boreliozie? Jakie składniki warto włączyć, a czego unikać?

Rola diety w leczeniu boreliozy

Układ odpornościowy odgrywa kluczową rolę w kontroli rozwoju infekcji i łagodzeniu objawów. W boreliozie układ immunologiczny jest stale aktywowany, a organizm narażony na przewlekły stan zapalny i stres oksydacyjny. Dodatkowo intensywna antybiotykoterapia prowadzi do wyjałowienia mikroflory jelit, co sprzyja biegunkom, grzybicom i obniżeniu odporności.

Dieta powinna więc:

• wspierać układ immunologiczny,
  
• łagodzić stan zapalny,
  
• odbudowywać mikroflorę jelit,
  
• chronić przed rozwojem drożdżaków,
  
• dostarczać składników wspomagających regenerację tkanek,
  
• zapobiegać niedoborom witamin i minerałów.
  

Kluczowe zasady diety przy boreliozie

Dieta przy boreliozie powinna być oparta na zasadach diety przeciwzapalnej, z dużym udziałem świeżych warzyw, niskoprzetworzonych produktów, zdrowych tłuszczów i źródeł pełnowartościowego białka.

Najważniejsze założenia:

• ograniczenie cukrów prostych,
  
• eliminacja produktów wysoko przetworzonych,
  
• wysoka zawartość warzyw, zwłaszcza zielonolistnych i kapustnych,
  
• dieta bogata w przeciwutleniacze,
  
• częste włączanie produktów probiotycznych i prebiotycznych,
  
• regularne spożywanie tłuszczów omega-3,
  
• wsparcie dla wątroby i jelit,
• nawodnienie na odpowiednim poziomie.

Produkty zalecane w diecie przeciwboreliozowej

1. Warzywa – codzienna podstawa

Warzywa to najważniejsze źródło witamin, minerałów i fitoskładników o działaniu przeciwzapalnym, przeciwutleniającym i detoksykującym.

Najbardziej zalecane warzywa:

• kapusta, brokuły, kalafior, jarmuż (sulforafan – działanie antybakteryjne i przeciwnowotworowe),
  
• buraki (wsparcie dla wątroby i krwi),
  
• marchew, dynia, bataty (beta-karoten),
  
• czosnek i cebula (naturalne działanie przeciwbakteryjne),
  
• pietruszka, szpinak, natka (witamina C, żelazo, chlorofil),
  
• seler, ogórek, cukinia (łagodzenie stanów zapalnych).
  

Zalecenie: warzywa powinny stanowić minimum połowę objętości każdego posiłku.

2. Owoce – w umiarkowanych ilościach

Choć owoce są źródłem wielu cennych składników, zawierają również fruktozę, która w nadmiarze może sprzyjać rozrostowi grzybów (Candida albicans), szczególnie przy osłabionej florze jelitowej.

Bezpieczne i korzystne owoce:

• jagody, borówki, maliny (antyoksydanty, mało cukru),
  
• granaty (działanie przeciwzapalne),
  
• kiwi i cytrusy (witamina C),
  
• jabłka z pektynami (dla mikrobioty).
  

Uwaga: unikaj nadmiaru słodkich owoców (banany, winogrona) oraz suszonych owoców (wysoka koncentracja cukru).

3. Białko – fundament regeneracji

Białko wspiera odbudowę tkanek, produkcję przeciwciał i działanie układu odpornościowego.

Źródła białka zalecane przy boreliozie:

• chude mięso z hodowli ekologicznej (indyk, kurczak),
  
• tłuste ryby morskie (łosoś, sardynki, makrela – źródło omega-3),
  
• jaja od kur z wolnego wybiegu,
  
• rośliny strączkowe (soczewica, ciecierzyca – u osób dobrze je tolerujących),
  
• tofu i tempeh (fermentowane produkty sojowe),
  
• odżywki białkowe naturalne (np. kolagen hydrolizowany, białko grochu).
  

W przypadku problemów trawiennych warto wybierać formy gotowane lub duszone i ograniczyć smażenie.

4. Zdrowe tłuszcze – działanie przeciwzapalne

Tłuszcze omega-3 mają udowodnione działanie łagodzące stan zapalny, który przy boreliozie jest stale aktywowany.

Najlepsze źródła:

• oliwa z oliwek extra virgin,
  
• olej lniany, olej z czarnuszki,
  
• orzechy włoskie, migdały, pestki dyni,
  
• awokado,
  
• tłuste ryby morskie.
  

Unikaj tłuszczów trans i utwardzonych tłuszczów roślinnych – zawartych w margarynach i produktach przetworzonych.

5. Produkty fermentowane – wsparcie dla jelit

Probiotyki odbudowują florę jelitową zniszczoną przez antybiotyki i wspierają odporność jelitową.

Zalecane fermentowane produkty:

• kiszonki (kapusta, ogórki, buraki),
  
• kefir, jogurt naturalny, maślanka,
  
• zakwas z buraków,
  
• kimchi, miso.
  

Wskazówka: wprowadzaj je stopniowo, aby uniknąć wzdęć u osób z nadwrażliwym układem pokarmowym.

6. Produkty bogate w przeciwutleniacze

Przy boreliozie dochodzi do stresu oksydacyjnego, który uszkadza komórki i nasila objawy. W diecie powinno być jak najwięcej antyoksydantów.

Główne źródła:

• zielona herbata,
  
• przyprawy: kurkuma, imbir, oregano, tymianek, cynamon,
  
• kakao o wysokiej zawartości kakao (>85%),
  
• jagody, czarna porzeczka, granat,
  
• warzywa kapustne i liściaste.
  

Czego unikać przy boreliozie?

Niektóre składniki diety mogą nasilać objawy lub osłabiać odporność. Oto lista produktów, które warto ograniczyć lub wykluczyć:

• cukier i produkty słodzone – sprzyjają stanom zapalnym i rozwojowi drożdżaków,
  
• białe pieczywo, biały ryż, makaron z pszenicy – wysoki indeks glikemiczny, mało wartości odżywczych,
  
• nabiał krowi (niefermentowany) – może nasilać stany zapalne u osób z nietolerancją,
  
• alkohol – obciąża wątrobę i osłabia układ immunologiczny,
  
• żywność przetworzona, fast foody, chipsy, konserwy,
  
• smażone potrawy, tłuszcze trans, margaryny,
• produkty z konserwantami, barwnikami, wzmacniaczami smaku (np. glutaminian sodu).

Nawodnienie i detoksykacja

Woda odgrywa kluczową rolę w procesie oczyszczania organizmu z toksyn, także tych powstałych w wyniku działania antybiotyków czy rozpadu bakterii Borrelia.

Wskazówki nawodnienia:

• pij ok. 30 ml wody na każdy kilogram masy ciała dziennie,
  
• stosuj napary z ziół wspomagających detoksykację: pokrzywa, skrzyp, czystek, mniszek, ostropest,
  
• unikaj napojów słodzonych, gazowanych i z kofeiną.
  

Suplementy diety wspierające terapię

Choć dieta powinna być podstawą, w przypadku boreliozy często warto wspomagać się suplementacją – po konsultacji z lekarzem lub dietetykiem klinicznym.

Najczęściej stosowane suplementy:

• witamina D3,
  
• witamina C w formie buforowanej lub liposomalnej,
  
• cynk, selen,
  
• kwasy omega-3 (EPA i DHA),
  
• probiotyki,
  
• adaptogeny (np. ashwagandha, żeń-szeń) – wspierają odporność i redukują stres oksydacyjny.
  

Przykładowy jadłospis wspierający organizm przy boreliozie

Śniadanie: owsianka na mleku migdałowym z jagodami, orzechami i cynamonem
II śniadanie: koktajl z natką pietruszki, kiwi, ogórkiem, siemieniem lnianym i cytryną
Obiad: pieczony łosoś z brokułami i batatami + surówka z kiszonej kapusty
Podwieczorek: miseczka hummusu z warzywami (marchew, seler naciowy, ogórek)
Kolacja: zupa krem z dyni z imbirem + grzanki z chleba bezglutenowego

Podsumowanie

Dieta przy boreliozie pełni rolę wspomagającą leczenie i rekonwalescencję. Oparta na zasadach żywienia przeciwzapalnego, powinna zawierać dużą ilość warzyw, zdrowe tłuszcze, pełnowartościowe białko i fermentowane produkty. Kluczowe jest również nawodnienie, unikanie cukru i przetworzonej żywności oraz wspieranie mikroflory jelitowej. Odpowiednio dobrany jadłospis pomaga organizmowi walczyć z przewlekłym stanem zapalnym, regenerować tkanki i wzmacniać odporność – czyli dokładnie to, czego potrzebuje osoba chorująca na boreliozę.