Jak powinna wyglądać dieta przy COVID-19? Praktyczne wskazówki na czas choroby

Infekcja wirusem SARS-CoV-2, wywołująca chorobę COVID-19, może mieć bardzo zróżnicowany przebieg — od bezobjawowego po ciężki, wymagający hospitalizacji. Bez względu na stopień nasilenia objawów, właściwe żywienie ma kluczowe znaczenie dla wsparcia organizmu w walce z infekcją i powrocie do zdrowia. Dobrze zbilansowana dieta nie tylko wzmacnia odporność, ale również może łagodzić niektóre symptomy choroby i skracać czas rekonwalescencji. Jak zatem powinna wyglądać dieta przy COVID-19?

Wpływ żywienia na przebieg infekcji

Organizm walczący z infekcją potrzebuje więcej energii, białka, witamin i składników mineralnych. Odpowiednia dieta może wspierać działanie układu immunologicznego, ograniczać stany zapalne oraz przeciwdziałać utracie masy mięśniowej, szczególnie w przypadku osłabienia apetytu czy gorączki.

Z drugiej strony, niedobory żywieniowe mogą osłabić odpowiedź immunologiczną i wydłużać czas choroby. Szczególnie niebezpieczne są niedobory cynku, witaminy D, witaminy C i białka — składników odgrywających bezpośrednią rolę w odporności wrodzonej i nabytej.

Najważniejsze zasady diety podczas COVID-19

Dieta w czasie zakażenia powinna być:

• łatwostrawna, aby nie obciążać osłabionego organizmu,
  
• bogata w białko, witaminy i składniki mineralne,
  
• wysokoenergetyczna (jeśli utrata masy ciała jest zauważalna),
  
• bogata w płyny, z naciskiem na płyny niegazowane, ziołowe i rosoły,
  
• indywidualnie dostosowana do objawów (np. ból gardła, kaszel, utrata węchu).
  

Co jeść, a czego unikać?

Produkty zalecane:

• Warzywa i owoce – dostarczają witaminy C, beta-karotenu, flawonoidów i błonnika. Szczególnie polecane są: brokuły, papryka, jarmuż, cytrusy, kiwi, jagody.
  
• Produkty białkowe – chude mięso, ryby (zwłaszcza tłuste morskie), jaja, nabiał fermentowany, tofu, rośliny strączkowe. Białko wspiera regenerację i produkcję przeciwciał.
  
• Pełnoziarniste produkty zbożowe – kasze, brązowy ryż, pieczywo razowe – jako źródło energii i witamin z grupy B.
  
• Tłuszcze roślinne – oliwa z oliwek, olej lniany, orzechy – działają przeciwzapalnie dzięki zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych.
  
• Naturalne fermentowane produkty – kiszonki, jogurt naturalny, kefir – wspierają florę jelitową, a przez to odporność.
  

Produkty, których warto unikać:

• żywność wysokoprzetworzona,
  
• cukier prosty (słodycze, słodkie napoje),
  
• dania smażone na głębokim tłuszczu,
  
• fast foody,
  
• nadmiar soli i tłuszczów nasyconych,
• alkohol i nadmiar kofeiny (działają odwadniająco).

Białko — fundament odporności

W czasie infekcji wzrasta zapotrzebowanie na białko. Jest ono niezbędne do budowy komórek układu immunologicznego, produkcji przeciwciał, enzymów i cytokin. Niedobór białka może prowadzić do osłabienia odporności i spowolnienia rekonwalescencji.

Dobrym źródłem białka są:

• jajka,
  
• chude mięso (kurczak, indyk),
  
• ryby (łosoś, dorsz),
  
• nabiał (twarożek, kefir, jogurt naturalny),
  
• strączki (soczewica, ciecierzyca),
  
• odżywki białkowe (np. serwatkowe), jeśli chory nie może przyjmować stałych posiłków.
  

Witaminy i minerały ważne przy COVID-19

Witamina C – wspiera barierę ochronną błon śluzowych i działa przeciwutleniająco. Polecane źródła: natka pietruszki, papryka, kiwi, czarna porzeczka, cytrusy.

Witamina D – reguluje odpowiedź immunologiczną i zmniejsza ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19. Występuje w tłustych rybach, jajkach i tranie, ale często wymaga suplementacji (zwłaszcza zimą).

Cynk – kluczowy dla funkcji komórek odpornościowych. Znajduje się w pestkach dyni, orzechach, mięsie i roślinach strączkowych.

Selen – działa antyoksydacyjnie, wspiera odporność i przeciwdziała stresowi oksydacyjnemu. Występuje w orzechach brazylijskich, rybach i jajach.

Magnez i potas – wspierają układ nerwowy, sercowo-naczyniowy i mięśnie. Ich niedobór może być nasilony przez gorączkę i odwodnienie.

Dieta a objawy COVID-19 – jak dostosować posiłki?

W zależności od dominujących objawów choroby, warto dostosować konsystencję, skład i objętość posiłków.

Gorączka, osłabienie, brak apetytu:

• małe porcje, ale częste (co 2–3 godziny),
  
• potrawy lekkostrawne: zupy kremy, owsianki, puree, gotowane warzywa, kisiele,
  
• napoje: rosoły, woda, herbata z imbirem i cytryną, napary z maliną, kompoty bez cukru.
  

Kaszel i ból gardła:

• unikanie gorących, ostrych, twardych produktów,
  
• wskazane: jogurty, budynie, puree ziemniaczane, kremy warzywne, ugotowane jabłka.
  

Utrata węchu i smaku:

• dodawanie przypraw i ziół, które mogą pobudzać kubki smakowe (imbir, tymianek, cytryna),
  
• zadbanie o estetykę i temperaturę potraw – może to zwiększyć apetyt.
  

Znaczenie nawodnienia

Odpowiednie nawodnienie to podstawa w walce z infekcją. Wysoka gorączka, biegunka lub nadmierna potliwość mogą prowadzić do odwodnienia, które osłabia organizm i pogarsza przebieg choroby.

Zalecane płyny:

• woda mineralna niegazowana,
  
• herbatki ziołowe (rumianek, lipa, mięta),
  
• buliony i rosoły,
  
• napoje z dodatkiem imbiru, kurkumy, miodu i cytryny,
  
• soki warzywne lub warzywno-owocowe (rozcieńczone).
  

Unikaj napojów gazowanych, słodzonych i alkoholu. Kofeina w nadmiarze także może działać odwadniająco.

Co po chorobie? Dieta w okresie rekonwalescencji

Po ustąpieniu ostrych objawów warto kontynuować lekką, przeciwzapalną dietę wspierającą odbudowę sił. Kluczowe są:

• regeneracja mikroflory jelitowej (kiszonki, kefir, jogurt naturalny),
  
• kontynuacja suplementacji witaminy D,
  
• powrót do regularnych posiłków,
  
• uzupełnianie białka i kalorii (szczególnie u osób, które straciły masę ciała).
  

Zalecana jest też aktywność fizyczna – stopniowo wprowadzana, zgodnie z wydolnością organizmu.

Przykładowy jadłospis przy łagodnym przebiegu COVID-19

Śniadanie: owsianka na mleku z bananem i łyżką orzechów + herbata z miodem i cytryną
II śniadanie: koktajl z kefiru, jagód i siemienia lnianego
Obiad: zupa krem z brokułów + pierś z kurczaka gotowana na parze z kaszą i warzywami
Podwieczorek: kisiel malinowy domowy, herbatka z lipy
Kolacja: kanapki z pastą jajeczną i rukolą + napar z rumianku

Suplementacja – czy jest potrzebna?

Suplementacja może być wskazana w okresie infekcji lub rekonwalescencji, szczególnie gdy:

• apetyt jest osłabiony,
  
• dieta jest monotonna,
  
• choroba przebiegała ciężko.
  

Najczęściej zalecane suplementy:

• witamina D (dawkowanie wg zaleceń lekarza lub dietetyka),
  
• witamina C (500–1000 mg dziennie),
  
• cynk (15–30 mg dziennie),
  
• probiotyki (szczególnie po antybiotykoterapii).
  

Warto jednak pamiętać, że suplementy nie zastąpią zdrowej diety.

Podsumowanie

Dieta przy COVID-19 powinna być dostosowana do aktualnego stanu chorego, ale jej celem zawsze powinno być: wsparcie odporności, ochrona przed odwodnieniem, dostarczenie energii i kluczowych składników odżywczych. Warto unikać ciężkostrawnych i przetworzonych produktów, a skupić się na świeżych warzywach, białku, zdrowych tłuszczach i nawodnieniu. Indywidualne podejście do żywienia — również po ustąpieniu objawów — może przyspieszyć regenerację organizmu i zapobiec powikłaniom pochorobowym.