Jak dieta wpływa na leczenie GERD?

Choroba refluksowa przełyku (GERD) jest jedną z najczęstszych dolegliwości układu pokarmowego, która dotyka miliony ludzi na całym świecie. Charakteryzuje się ona cofaniem treści żołądkowej do przełyku, co może prowadzić do podrażnienia jego śluzówki, objawiającego się zgagą, bólem w klatce piersiowej, kwaśnym posmakiem w ustach, a także kaszlem i trudnościami w przełykaniu. Choć leczenie GERD opiera się przede wszystkim na stosowaniu leków, takich jak inhibitory pompy protonowej (IPP), zmiany w diecie mają kluczowe znaczenie w kontrolowaniu objawów oraz zapobieganiu ich nawrotom. Właściwie dobrana dieta może stanowić istotne wsparcie w leczeniu choroby refluksowej przełyku, pomagając złagodzić objawy, poprawić komfort życia oraz zmniejszyć potrzebę stosowania farmakoterapii.

W artykule tym przyjrzymy się, jak dieta wpływa na leczenie GERD, jakie produkty warto włączyć do codziennego jadłospisu, a także jakie zmiany w nawykach żywieniowych mogą przyczynić się do zmniejszenia objawów choroby.

Czym jest GERD?

Choroba refluksowa przełyku (GERD) to schorzenie, w którym dochodzi do cofania się treści żołądkowej (zawierającej kwasy trawienne) do przełyku. U osób zdrowych dolny zwieracz przełyku (LES) działa jako bariera, zapobiegając przedostawaniu się kwasu żołądkowego do przełyku. W przypadku GERD, mechanizm ten jest zaburzony, co prowadzi do rozwoju objawów takich jak:

• Zgaga – uczucie pieczenia w klatce piersiowej, szczególnie po posiłkach.
• Kwaśny posmak w ustach.
• Ból w klatce piersiowej, który może przypominać ból serca.
• Kaszel, chrypka, szczególnie rano.
• Trudności w przełykaniu, uczucie kuli w gardle.

GERD jest przewlekłą chorobą, której nieleczona forma może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zapalenie przełyku, zwężenie przełyku, a w skrajnych przypadkach do raka przełyku.

Jak dieta wpływa na rozwój i leczenie GERD?

Dieta odgrywa kluczową rolę w leczeniu GERD, ponieważ niektóre pokarmy i napoje mogą wywoływać lub nasilać objawy refluksu. Właściwie dobrana dieta pomaga w kontrolowaniu objawów i zmniejszeniu częstości ich występowania. Oto, jak dieta wpływa na rozwój i leczenie GERD:

1. Tłuszcze i ich wpływ na refluks

Tłuszcze, zwłaszcza tłuszcze nasycone i trans, mają duży wpływ na rozwój GERD. Zbyt duża ilość tłuszczu w diecie może osłabić funkcję dolnego zwieracza przełyku (LES), rozluźniając go i sprzyjając cofaniu się kwasu żołądkowego do przełyku. Tłuszcze nasycone występują w tłustych mięsach, przetworzonych produktach mięsnych, pełnotłustych produktach mlecznych oraz fast foodach. Z kolei tłuszcze trans są obecne w żywności przetworzonej, fast foodach, ciastkach, chipsach czy margarynach.

Z tego powodu osoby z GERD powinny ograniczyć spożycie tłuszczów nasyconych i trans, preferując tłuszcze roślinne, takie jak oliwa z oliwek, awokado, orzechy czy nasiona. Takie tłuszcze nie tylko nie wpływają negatywnie na funkcję LES, ale także mają właściwości przeciwzapalne i korzystnie wpływają na zdrowie układu pokarmowego.

2. Porcje i częstotliwość posiłków

Spożywanie dużych posiłków w krótkim czasie może sprzyjać przepełnieniu żołądka, co prowadzi do zwiększenia ciśnienia w żołądku i ułatwia cofaniu się treści żołądkowej do przełyku. Z tego powodu osoby z GERD powinny spożywać mniejsze posiłki, ale częściej – najlepiej 4-5 razy dziennie. Taki sposób odżywiania zmniejsza ryzyko przepełnienia żołądka, a także poprawia trawienie.

3. Unikanie późnych posiłków

Spożywanie posiłków przed snem jest jednym z najczęstszych błędów żywieniowych u osób cierpiących na GERD. Spożycie dużych ilości jedzenia tuż przed pójściem do łóżka powoduje, że żołądek jest pełny, a leżenie sprzyja cofaniu się kwasu żołądkowego do przełyku. Zaleca się, aby ostatni posiłek spożywać co najmniej 2-3 godziny przed snem.

4. Unikanie pokarmów i napojów, które nasilają objawy

Wiele pokarmów i napojów może nasilać objawy GERD. Do najczęstszych produktów wywołujących refluks należą:

• Tłuste i smażone potrawy – tłuste mięsa, smażone jedzenie, fast foody.
• Kawa i napoje zawierające kofeinę – mogą pobudzać wydzielanie kwasu żołądkowego.
• Cytrusy i pomidory – zawierają kwas, który może podrażniać przełyk i wywoływać zgagę.
• Czekolada i mięta – mogą rozluźniać LES, co sprzyja refluksowi.
• Alkohol – może podrażniać błonę śluzową przełyku i zwiększać produkcję kwasu żołądkowego.

W związku z tym osoby z GERD powinny ograniczać lub całkowicie unikać tych produktów, aby zapobiec zaostrzeniu objawów.

5. Woda i inne napoje

Woda jest jednym z najlepszych napojów dla osób z GERD, ponieważ nie wywołuje zgagi ani refluksu. Warto pić ją regularnie w ciągu dnia, unikając napojów gazowanych, które mogą powodować wzdęcia i zwiększać ciśnienie w żołądku. Jeśli chodzi o napoje, warto wybierać te, które są neutralne lub mają działanie kojące na układ pokarmowy, takie jak herbaty ziołowe (np. z rumianku, imbiru, mięty), które mogą łagodzić objawy GERD.

Jakie produkty warto włączyć do diety przy GERD?

1. Produkty pełnoziarniste

Pełnoziarniste produkty, takie jak chleb pełnoziarnisty, kasze, ryż brązowy, płatki owsiane, to doskonałe źródła błonnika, który wspomaga trawienie i poprawia motorykę jelit. Produkty pełnoziarniste są lekkostrawne i wspierają zdrowie układu pokarmowego, a ich spożycie zmniejsza ryzyko refluksu.

2. Chude białko

Białko jest niezbędne w diecie, ale osoby z GERD powinny wybierać chude źródła białka, takie jak drób (kurczak, indyk), ryby (szczególnie tłuste ryby, jak łosoś, makrela) oraz rośliny strączkowe. Tłuste mięsa, takie jak wołowina czy wieprzowina, mogą nasilać objawy refluksu.

3. Warzywa

Warzywa są bogate w witaminy, minerały i błonnik, a jednocześnie mają niską zawartość tłuszczu. Warto sięgać po warzywa gotowane, duszone lub gotowane na parze, takie jak brokuły, cukinia, marchew, bataty, kalafior. Należy jednak unikać warzyw surowych, takich jak cebula czy czosnek, które mogą wywoływać zgagę.

4. Niskotłuszczowe produkty mleczne

Osoby z GERD powinny wybierać niskotłuszczowe produkty mleczne, takie jak jogurty naturalne, twaróg czy mleko. Produkty te są dobrym źródłem białka i wapnia, a jednocześnie mają niewielką zawartość tłuszczu, co zmniejsza ryzyko refluksu.

5. Owoce o niskiej kwasowości

Owoce są ważnym elementem diety, ale osoby z GERD powinny wybierać te o niskiej kwasowości. Przykładem takich owoców są banany, jabłka, gruszki, melony. Należy unikać cytrusów, takich jak pomarańcze, cytryny czy grejpfruty, które mogą zwiększać wydzielanie kwasu żołądkowego.

Jakie nawyki żywieniowe warto wdrożyć?

• Jedzenie powoli i dokładne przeżuwanie pokarmów – pozwala to na lepsze trawienie i zmniejsza ryzyko przepełnienia żołądka.
• Unikanie leżenia po posiłkach – po jedzeniu warto poczekać co najmniej 2-3 godziny przed położeniem się do łóżka.
• Spożywanie mniejszych posiłków częściej – zamiast trzech dużych posiłków lepiej jeść 4-5 mniejszych w ciągu dnia.

Podsumowanie

Dieta ma ogromny wpływ na rozwój i leczenie choroby refluksowej przełyku (GERD). Właściwie dobrana dieta może pomóc w złagodzeniu objawów, poprawie komfortu życia i zmniejszeniu potrzeby stosowania leków. Ograniczenie tłuszczu, spożywanie mniejszych posiłków, unikanie późnych posiłków oraz eliminacja produktów wywołujących refluks, takich jak tłuste potrawy, kawa, cytrusy, alkohol, to podstawowe zasady diety przy GERD. Warto także wybierać produkty pełnoziarniste, chude białka, warzywa gotowane na parze i owoce o niskiej kwasowości, które wspomagają trawienie i zapobiegają refluksowi. Zmiany w diecie, takie jak te, mają na celu poprawę funkcjonowania układu pokarmowego i złagodzenie objawów GERD, co przyczynia się do lepszej jakości życia osób z tym schorzeniem.